Cyflwyniad
Diben swyddogion personél/adnoddau dynol yw helpu i ofalu bod
adnoddau dynol (gweithwyr) sefydliad mor effeithiol ag y bo
modd. Gallan nhw wneud hynny trwy roi cymorth uniongyrchol
i'r gweithwyr neu roi gwybodaeth arbenigol i'w rheolwyr. Mae
tua 15,000 o swyddogion personél (gan gynnwys rheolwyr) ym myd
llywodraeth leol y Deyrnas Gyfunol. O achos amryw
agweddau'r gwaith, mae sawl enw ar y swyddogion megis swyddogion
cysylltiadau diwydiannol, swyddogion staffio a datblygu, swyddogion
cysylltiadau â gweithwyr a swyddogion adnoddau dynol.
Amgylchiadau'r gwaith
Gall y gwaith fynd rhagddo mewn amryw fannau megis swyddfeydd ac
adeiladau eraill yn yr awdurdod lleol. Yn y swyddfa y gwneir
y rhan fwyaf o'r gwaith, fodd bynnag.
Gweithgareddau beunyddiol
Mae amrywiaeth helaeth o orchwylion. Dyma rai o'r prif
ddyletswyddau:
- gofalu am les y gweithwyr trwy, er enghraifft, gadw at ofynion
y gyfraith ym maes iechyd a diogelwch a llunio ffyrdd o drin a
thrafod problemau megis straen, smygu a thrais yn y gwaith;
- llunio hysbysebion am swyddi, ateb cwestiynau ymgeiswyr, tynnu
rhestri byr, trefnu paneli cyfweld a chymryd rhan ynddyn nhw lle bo
angen;
- gofalu bod gan weithwyr y medrau angenrheidiol, y statws
priodol a chyflog cystadleuol (gwerthuso swyddi);
- cadw ffeiliau a chofnodion ynglŷn â phersonél;
- cydlynu trefniadau arfarnu;
- cynnal cyrsiau hyfforddi, goruchwylio hyfforddiant rhai staff a
chynghori am faterion hyfforddi;
- ymgynghori â'r undebau llafur am gyflogaeth, gan gwrdd â nhw yn
fynych i drafod materion megis diogelwch, amodau gwaith, polisïau a
chyflogau;
- helpu rheolwyr i baratoi cynlluniau adleoli staff lle mae adran
wedi cau, ad-drefnu strwythurau staff mewn adrannau, goruchwylio
cynigion i ymddeol neu adael yn gynnar a diswyddo staff (ar ôl i
bopeth arall fethu) - at hynny, rhaid helpu rheolwyr i ymgynghori â
gweithwyr ac undebau llafur ynglŷn ag unrhyw newidiadau a
diswyddiadau arfaethedig;
- helpu i lunio fframwaith y staff - lle mae angen disgyblu
gweithwyr, rhaid i swyddogion personél ymdrin â nhw'n uniongyrchol
neu gynghori'r rheolwyr sut y dylen nhw wneud hynny;
- llunio, monitro, adolygu a diweddaru polisïau cyflogaeth y
cyngor, gan ofalu bod gweithwyr y cyngor yn adlewyrchu natur
poblogaeth y fro (gan gynnwys pobl anabl);
- cynghori a chyfarwyddo rheolwyr am weithredu yn ôl polisïau
cyflogaeth ym meysydd absenoldeb salwch, disgyblu, gallu, cwyno ac
ati.
Medrau a diddordebau
Dylai swyddogion personél allu trin a thrafod pobl o bob lliw a
llun fel y gallan nhw ennill eu hymddiried a'u parch. Mae
eisiau amynedd, agwedd dringar, medrau trefnu a'r gallu i ddod i
benderfyniadau diduedd. Mae rhaid meithrin medrau dadansoddi
a datrys problemau i'w helpu i lunio polisïau, cynllunio a darogan
pa fedrau y bydd eu hangen yn y dyfodol. Yn olaf, mae'n
bwysig i swyddogion personél weld sefyllfaoedd o safbwynt y
cyflogwyr a'r gweithwyr fel ei gilydd. Rhaid cadw at
gyfrinachedd, gan fod angen trin a thrafod materion cyfrinachol yn
aml.
Meini prawf derbyn
Sefydliad Breiniol Personél a Datblygu yw corff proffesiynol y
rhai sy'n ymwneud â'r maes hwn. Does dim gofynion lleiaf ond
bydd y rhan fwyaf o bobl yn dechrau gyda gradd neu Ddiploma
Cenedlaethol Uwch cyn astudio ar gyfer cymwysterau arbenigol.
Mae llawer o bobl wedi dechrau eu gyrfa trwy gyflawni gorchwylion
gweinyddol maes personél ac astudio ar gyfer cymwysterau arbenigol
wedyn. Mae tair elfen i gynllun Sefydliad Breiniol Personél a
Datblygu: 'Rheoli Craidd'; 'Personél a Datblygu Craidd'; 'Personél
a Datblygu Arbenigol a Chyffredinol'.
Ar y llaw arall, mae modd symud i faes personél ar ôl bod mewn
adran arall megis addysg neu briffyrdd. Mae pawb yn cael
astudio ar gyfer cymwysterau sylfaenol Sefydliad Breiniol Personél
a Datblygu - Tystysgrif 'Arferion Personél' a Chynllun
'Ymgymhwyso'n Broffesiynol'.
Mae modd astudio ar gyfer y dystysgrif naill ai'n rhan amser neu
trwy ddysgu agored ac mae angen blwyddyn i'w hennill, fel
arfer. Ymhlith cymwysterau eraill Sefydliad Breiniol Personél
a Datblygu mae Tystysgrif 'Arferion Hyfforddi' a Thystysgrif 'Denu
a Dethol'. Cewch chi ymuno â Chynllun 'Ymgymhwyso'n
Broffesiynol' naill ai'n amser llawn, rhan-amser neu'n ddysgwr
agored. O astudio'n rhan-amser, bydd angen tair blynedd i
ymgymhwyso. Mae Cymhwyster Galwedigaethol Cenedlaethol ar
gael fel a ganlyn hefyd: 'Cymorth Personél' (Lefel 3), 'Rheoli
Personél' (Lefel 4), 'Strategaethau Personél' (Lefel 5). Mae
modd bwrw prentisiaeth ym maes cymorth personél. Ar ben
hynny, mae rhai pobl yn symud i faes personél ar ôl bwrw
prentisiaeth 'Gweinyddu Busnes'.
Gobeithion a chyfleoedd yn y dyfodol
Ar ôl ymgymhwyso, mae'n weddol hawdd trosglwyddo medrau mewn
awdurdod lleol i gyrraedd swyddi uwch megis blaen swyddog personél,
ac mae'n bosibl cael eich dyrchafu'n brif swyddog personél
wedyn. Gan fod swyddogion personél/adnoddau dynol gan bob
awdurdod lleol yn y Deyrnas Gyfunol, mae digon o gyfleoedd i'r rhai
sy'n dewis gyrfa yn y maes hwn.
Rhagor o wybodaeth a gwasanaethau
Sefydliad Breiniol Personél a Datblygu: www.cipd.co.uk
Rhwydwaith Sefydliadau Hyfforddi Awdurdodau Lleol a Rhanbarthol
Ewrop: www.ento.org/portal
Cewch chi ragor o wybodaeth am y maes hwn trwy gysylltu â
Gyrfaoedd Cymru (www.careerswales.com/), y
llyfrgell gyhoeddus, swyddfa'r gyrfaoedd neu lyfrgell gyrfaoedd
eich ysgol.