Seicolegydd addysgol

Cyflwyniad
Mae gwasanaethau seicoleg addysgol y cynghorau lleol yn hybu dysg, cyrhaeddiad a datblygiad teimladol iach plant a phobl ifanc hyd 19 oed trwy ddefnyddio seicoleg.  Mae seicolegwyr addysgol yn cynnig asesiadau, cynghorion a chymorth i rieni, pobl ifanc ac athrawon pan fo pryder am y modd mae plant a phobl ifanc yn datblygu, yn dysgu neu'n ymddwyn.  Fel arfer, mae gan bob seicolegydd addysgol gyfrifoldeb am roi cymorth i nifer o wahanol ysgolion mewn ardal.  Mae seicolegwyr ym mhob math o awdurdodau ar wahân i gynghorau dosbarth.

Amgylchiadau'r gwaith
Mae seicolegwyr addysgol yn treulio'r rhan fwyaf o'u hamser nhw mewn ysgolion a sefydliadau addysgol eraill.  Rhaid treulio peth amser yn swyddfeydd y cyngor, hefyd.  37 awr yw'r wythnos safonol er y gallai fod angen gweithio gyda'r nos a thros y Sul.

Gweithgareddau beunyddiol
Mae seicolegwyr addysgol yn gweithio mewn meithrinfeydd, ysgolion, colegau ac unedau addysg arbennig gyda phlant a'u teuluoedd, athrawon, amryw swyddogion yr awdurdodau lleol ac asiantaethau eraill.  Eu nod yw gwella dysg plant - gan alluogi'r athrawon i ddeall problemau teimladol y plant a rhoi unrhyw gymorth ychwanegol y gallai fod ei angen arnyn nhw.  Rhaid trin a thrafod sawl mater yn y gwaith.  Mae ar rai plant anawsterau dysgu darllen ac ysgrifennu ac mae gan blant eraill broblemau cymdeithasol a theimladol sy'n effeithio ar eu hymddygiad yn yr ystafell ddosbarth,  Mae gan eraill anableddau dysgu penodol megis dyslecsia, hefyd.  Weithiau, fe fydd seicolegwyr addysgol yn ymwneud â phlant dawnus iawn sy'n ei chael hi'n anodd ymdopi â disgwyliadau eu rhieni neu eu hathrawon.  Bydd seicolegydd addysgol yn edrych ar anghenion disgybl yn yr ysgol ac yn y cartref fel ei gilydd.  Wrth asesu ym maes seicoleg addysgol, gall fod angen gweithio'n uniongyrchol gyda'r plant a/neu'n anuniongyrchol gyda'r athrawon a'r rhieni.

Mae gwaith uniongyrchol yn ymwneud â:

  • gwylio ymddygiad plentyn yn yr ysgol - wrth astudio a chwarae fel ei gilydd;
  • siarad yn uniongyrchol â'r plentyn;
  • profi plentyn i asesu ei fedrau a'i ddatblygiad deallusol.

Mae gwaith anuniongyrchol yn ymwneud â:

  • trafod lles y plentyn gyda'r rhieni, yr athrawon a phobl eraill sy'n ei adnabod;
  • adolygu gwaith mae'r plentyn wedi'i wneud yn yr ysgol;
  • ymgynghori ag arbenigwyr eraill megis gweithwyr cymdeithasol a meddygon.

Ar ôl asesu'r plentyn, rhaid argymell camau megis:

  • cwnsela neu sesiynau therapi teuluol;
  • llunio rhaglenni dysgu ar y cyd ag athrawon;
  • hyfforddi athrawon ynglŷn â thrin a thrafod problemau ymddygiadol.

Mae rôl hanfodol i seicolegwyr addysgol ynglŷn â llunio polisïau addysg y cynghorau lleol hefyd, ac maen nhw'n ymwneud â'u hadolygu, eu hysgrifennu a'u cyflwyno.  At hynny, maen nhw'n ymwneud yn aml â gweithgorau amlasiantaethol i lunio polisïau a chynnal ymchwil strategol a gweithgareddau cynllunio lleol a gwladol fel ei gilydd.
 
Medrau a diddordebau
Dyma'r rhai hanfodol:

  • medrau rhagorol o ran cyfathrebu a thrin a thrafod pobl fel y gallwch chi feithrin perthynas â phlant, rhieni ac athrawon;
  • awydd i helpu pobl ifanc i ddatrys anawsterau dysgu ac ymddwyn;
  • gallu datrys problemau;
  • agwedd dringar ac amynedd;
  • gallu ysgrifennu adroddiadau a threfnu gwaith;
  • gallu ymaddasu yn ôl gorchwylion cyfnewidiol;
  • medrau ardderchog o ran ymchwil a datblygu;
  • gwybod yr ymchwil, y dystiolaeth, y damcaniaethau a'r arferion diweddaraf.

Meini prawf derbyn
Mae angen gradd ym maes seicoleg (i fod yn aelod o Gymdeithas Seicoleg Prydain) yn ogystal â phrofiad o weithio gyda phlant mewn cyfleusterau addysg, gofal plant neu gymunedol.  Ar ben hynny, mae angen tair blynedd o hyfforddiant meddygol ym maes seicoleg addysg (cyfuniad o astudio mewn prifysgol a gweithio mewn cyngor).

Dyma'r sefydliadau sy'n cynnig doethuriaeth seicoleg addysg yng Nghymru a Lloegr:

Gobeithion a chyfleoedd yn y dyfodol
Mae llwybr gyrfa eglur o lefel cynorthwywr at brif seicolegydd addysg.  Ar ben hynny, gallai fod cyfle i reoli adrannau eraill ym meysydd addysg a gwasanaethau i blant.

Rhagor o wybodaeth a gwasanaethau
Cymdeithas Seicoleg Prydain: www.bps.org.uk
Adran Addysg San Steffan: www.education.gov.uk
eTeach www.eteach.com
New Scientist: www.newscientist.com
Psychology Today: www.psychologytoday.com
The Psychologist: www.thepsychologist.org.uk

Cewch chi ragor o wybodaeth am y maes hwn trwy gysylltu â Gyrfaoedd Cymru (www.careerswales.com/), y llyfrgell gyhoeddus, swyddfa'r gyrfaoedd neu lyfrgell gyrfaoedd eich ysgol.

Related Links