Cyflwyniad
Os ydych chi am weithio gyda phlant, dyma adeg dda i ddechrau'ch
gyrfa. Mae gwella darpariaeth gofal plant ymhlith y prif
flaenoriaethau gwladol, a'r nod yw cynnig i bob plentyn mewn ardal
sy'n ymwneud â Chynllun y Cychwyn Cadarn ofal rhan-amser yn rhad ac
am ddim lle mae staff tra chymwysedig ac mae cefndir pob un wedi'i
wirio trwy Gynllun Datgelu a Gwahardd. Gallai lle fod ar gael
i blentyn ar ôl iddo droi'n ddwy flwydd oed hyd at ei ben-blwydd yn
dair neu nes ei fod yn mynd i'r ysgol feithrin, p'un bynnag ddaw
gyntaf. Mewn gwirionedd, mae prinder gweithwyr gofal plant
cymwysedig mewn sawl awdurdod lleol.
Mae gweithwyr gofal plant (a elwir yn nyrsys meithrinfa,
weithiau) yn cynnig gofal ac addysg i blant hyd at wyth mlwydd oed,
ac yn cyflawni rôl bwysig ym mlynyddoedd cynnar y plant. Mae
gweithwyr gofal plant ym mhob awdurdod lleol (yn yr adrannau
addysg, y gwasanaethau cymdeithasol a'r adrannau hamdden) a bydd
enw'r swydd yn amrywio yn ôl natur y tîm a'r gwaith. Dyma rai
o'r enwau eraill: cynorthwywr meithrinfa, nyrs feithrinfa, rheolwr
meithrinfa, swyddog/rheolwr crudfa a gweithiwr gofal plant.
Mae pob canolfan yn cynnig cyfleusterau rhagorol o dan do ac yn
yr awyr agored lle gall y plant ymgynefino a hel ffrindiau.
Mae Fframwaith Cyflwyno'r Blynyddoedd Cynnar a Gofal Plant yn rhoi
dechreuad trefnus i weithwyr yn ystod y eu 12 wythnos gyntaf.
Mae'r fframwaith ar wefan Cyngor Gofal Cymru.
Amgylchiadau'r gwaith
Mae gweithwyr gofal plant, arweinwyr cylchoedd chwarae,
goruchwylwyr meithrinfa a'u dirprwyon yn gweithio gyda phlant bach
mewn amryw gyfleusterau gan gynnwys ysgolion, meithrinfeydd,
cartrefi plant, crudfeydd, cynlluniau chwarae, canolfannau iechyd,
cylchoedd chwarae, cylchoedd gofal sesiynol Cynllun y Cychwyn
Cadarn a chanolfannau teuluoedd. Mae pob canolfan yn cynnig
cyfleusterau o safon o dan do ac yn yr awyr agored. Maen nhw
wedi'u trefnu'n dda ac mae llawer o gyfleoedd i'r plant anturio,
mentro a bod yn chwilfrydig am eu byd. Mae oriau gwaith yn
amrywio yn ôl natur y ddarpariaeth. Gallai fod angen
dechrau'n gynnar a gorffen yn hwyr yn ogystal â gweithio dros y
Sul. Mae gofal sesiynol Cynllun y Cychwyn Cadarn ar gael am
ddwy awr a hanner bob dydd am bum diwrnod yr wythnos dros 42 o
wythnosau bob blwyddyn. Mae modd cynnig y gofal hwnnw mewn
cylch chwarae lleol, cylch meithrin, meithrinfa oriau dydd,
canolfan i blant, gwarchodwr plant a chanolfan arall sy'n ymwneud â
Chynllun y Cychwyn Cadarn. Mae gweithwyr gofal plant yr
ysgolion yn gweithio yn ôl oriau gwaith a gwyliau'r ysgolion
hynny.
Gweithgareddau beunyddiol
Yn ogystal â gofalu am y plant, mae gweithwyr gofal plant yn
gyfrifol am ofalu bod cyfleoedd i'r plant gyflawni eu llawn dwf ym
mhob agwedd ar eu datblygiad. Felly, yn ystod wythnos
arferol, byddan nhw'n ymwneud â chynllunio (gan gynnwys pob cynllun
unigol), llunio adroddiadau a gwylio. Rhaid iddyn nhw
ymgysylltu â'r plant a bod yn esiamplau i'w hefelychu. Mae'r
gweithgareddau'n amrywio yn ôl natur y lle, ond dyma rai
nodweddiadol:
- croesawu plant a rhieni ben bore a helpu'r plant i
ymdawelu;
- y cynllunio fydd yn pennu gweithgareddau ddylai fod ar gael bob
dydd megis chwarae mewn dŵr a thywod, cornel cartref, man adeiladu
a man chwarae creadigol;
- trefnu a llywio gweithgareddau grŵp;
- trefnu a gosod mannau gweithgareddau thematig;
- siarad ac ymgysylltu â'r plant, cadw llygad ar eu hymddygiad,
annog plant swil i gymryd rhan a chynnal disgyblaeth;
- rhoi byrbrydau iach a helpu'r plant i ddatblygu'n
bersonol;
- adrodd straeon o flaen grwpiau;
- gofalu bod y plant yn chwarae'n ddiogel a'u goruchwylio yn yr
awyr agored;
- tacluso ar ôl gweithgareddau ac ar ddiwedd y dydd;
- llenwi ffurflenni, diweddaru ffeiliau'r plant a chadw
cofnodion;
- cydweithio'n agos â staff eraill y feithrinfa.
Rhan arall o'r rôl yw nodi plant mae angen cymorth ychwanegol
arnyn nhw a rhai y gallai fod arnyn nhw anawsterau corfforol neu
deimladol. Mewn achosion o'r fath, rhaid siarad â'r rhieni a
phroffesiynolion eraill megis ymwelwyr iechyd, gweithwyr
cymdeithasol, therapyddion lleferydd/iaith a seicolegwyr
addysg.
Medrau a diddordebau
Y rhinweddau pwysicaf yw agwedd dringar a gwir ddiddordeb mewn
plant a'u datblygu. At hynny, bydd angen:
- personoliaeth frwdfrydig, siriol a chyfeillgar;
- medrau cyfathrebu a gwrando;
- amynedd - gyda phlant, yn enwedig y rhai ac arnyn nhw broblemau
ymddygiadol neu anawsterau addysgol arbennig;
- natur ddigyffro a'r gallu i osgoi cynhyrfu ym mhob
sefyllfa;
- medrau gweithio ar y cyd, a'r gallu i gyd-dynnu ag oedolion
(cydweithwyr, rhieni a phroffesiynolion gofal plant);
- medrau creadigol a'r gallu i drefnu gweithgareddau
cyffrous;
- digon o egni;
- synnwyr digrifwch!
Meini prawf derbyn
Diplomâu Gofal, Dysgu a Datblygu Plant Fframwaith y Cymwysterau
a'r Credydau (lefelau 2, 3 a 5) sydd wedi disodli'r hen drefn
bellach, gan gynnwys cymwysterau galwedigaethol cenedlaethol.
Er bod modd gweithio mewn meithrinfa heb unrhyw gymwysterau, mae'r
awdurdodau lleol yn tueddu i chwilio am staff cymwysedig ac mae
cyfleoedd ychwanegol a gwell i bobl sydd â chymwysterau.
Gobeithion a chyfleoedd yn y dyfodol
Fel arfer, bydd dyrchafiad yn dibynnu ar eich profiad a'ch
cymwysterau. Mae modd i weithiwr gofal plant fynd yn
arweinydd cylch chwarae neu'n ddirprwy arweinydd, yn oruchwyliwr
neu'n ddirprwy oruchwyliwr neu'n rheolwr. Mae rhai wedi
sefydlu eu meithrinfeydd eu hunain.
Rhagor o wybodaeth a gwasanaethau
Cyngor Gofal Cymru: www.ccwales.org.uk
Cyngor Cymwysterau Gofal ac Addysg Plant: www.cache.org.uk
Cymorth, cynghorion a gwybodaeth i nyrsys meithrinfa: www.nurserynurses.co.uk
MNT Training: www.mnttraining.co.uk
Mudiad Meithrin: www.mym.co.uk
Cymdeithas Broffesiynol y Nyrsys Meithrin: www.mnttraining.co.uk
Cewch chi ragor o wybodaeth am y maes hwn trwy gysylltu â
Gyrfaoedd Cymru (www.careerswales.com/), y
llyfrgell gyhoeddus, swyddfa'r gyrfaoedd neu lyfrgell gyrfaoedd
eich ysgol.