Rhagarweiniad
Yn sicr, nid gwaith o naw tan bump yw swydd gofalwr ysgol/rheolwr
safle - gan fod angen dechrau'r gwaith yn gynnar ynghyd â rhai
dyletswyddau gyda'r nos, mae'r math hwn o waith yn addas ar gyfer
pobl ag ymagwedd hyblyg sy'n mwynhau'r her sy'n dod o arferion
amrywiol.
Er mai tasg pob gofalwr a rheolwr safle yw sicrhau bod athrawon
a disgyblion yn gallu gweithio mewn amgylchedd glân a diogel, gall
y dyletswyddau amrywio cryn dipyn mewn ysgolion o feintiau
gwahanol. Mewn ysgolion llai, y duedd yw defnyddio'r term
'gofalwr'; mewn ysgolion mwy, lle mae'r gwaith yn cynnwys
goruchwylio glanhawyr a gweithwyr eraill yn aml, efallai y bydd y
term 'rheolwr safle' yn fwy ffafriol.
Caiff gofalwyr/rheolwyr safle eu cyflogi gan gyrff llywodraethu
ysgolion mewn awdurdodau lleol sy'n darparu gwasanaethau
addysg.
Amgylchedd Gwaith
Mae gofalwyr/rheolwyr safle yn gweithio dan do - mewn ystafelloedd
dosbarth, ystafelloedd cotiau, coridorau, cynteddau a swyddfeydd -
ac yn yr awyr agored, ar dir yr ysgol. Maent ar eu traed am y rhan
fwyaf o'r dydd ac mae'r gwaith yn cynnwys codi a chario.
Ar gyfer tasgau glanhau a gwaith atgyweirio efallai y byddant yn
gwisgo oferôls, esgidiau amddifynnol a menig. Maent yn gweithio ar
eu pennau eu hunain neu'n rhan o dîm, ond maent yn cyfarfod ag
amrywiaeth o bobl yn ystod y diwrnod gwaith, gan gynnwys staff yr
ysgol, disgyblion, rhieni a chontractwyr allanol.
Yr wythnos gwaith arferol yw 37 awr, ond mae'n hanfodol bod yn
hyblyg am amseroedd gwaith, gan y gallai fod angen agor yr ysgol
gyda'r nos ac ar y penwythnos. Efallai y cynigir goramser â thâl
a/neu egwyliau ynghanol y dydd.
Gweithgareddau o Ddydd i Ddydd
Mae gofalwyr/rheolwyr safle yn gyfrifol am weithrediad esmwyth,
diogelwch a glanweithdra safle'r ysgol. Bob dydd, byddant yn
cerdded o amgylch yr ysgol a'i thir, yn gwirio glanweithdra a
thaclusrwydd, yn chwilio am ddifrod ac eitemau y mae angen eu
hatgyweirio. Maent yn datgloi'r safle yn y bore ac yn cloi'r safle
fin nos. Mae dyletswyddau eraill yn amrywio, ond gallent
gynnwys:
- glanhau neu oruchwylio glanhawyr;
- rheoli mynediad i'r safle, cynnal diogelwch a rhoi gwybod am
ddigwyddiadau, fel fandaliaeth, i'r heddlu a'r pennaeth;
- rhoi gwybod am eitemau y mae angen eu hatgyweirio, cynnal
atgyweiriadau sylfaenol (fel gosod darnau o wydr newydd yn lle
darnau sydd wedi torri neu atgyweirio tapiau sy'n gollwng), trefnu
i gontractwyr allanol wneud atgyweiriadau mwy cymhleth;
- gofalu am bwll nofio'r ysgol;
- cynnal tir yr ysgol, neu oruchwylio staff sy'n gwneud y gwaith
hwn;
- ymdrin â gosodiadau gyda'r nos ac ar y penwythnos.
Mae gofalwyr/rheolwyr safle yn cynllunio eu harferion eu hunain,
i fodloni gofynion ac anghenion yr ysgol o ddydd i ddydd.
Sgiliau a Diddordeb
Mae angen i ofalwyr a rheolwyr safle feddu ar y sgiliau a
ganlyn:
- gallu sefydlu cydberthynas waith da â'r pennaeth, staff y
swyddfa a staff addysgu, disgyblion, rhieni, glanhawyr ac
ati;
- bod yn hyblyg o ran eu hymagwedd at gynllunio'r diwrnod
gwaith;
- bod yn drefnus, yn gydwybodol ac yn ddibynadwy;
- yn ymarferol â sgiliau cynnal ac atgyweirio
sylfaenol;
- gallu cyflawni elfennau corfforol o'r rôl.
Gofynion Mynediad
Nid oes angen cymwysterau academaidd. Gall ymgeiswyr o bob oedran
wneud cais. Efallai y bydd hyfforddiant yn cynnwys cyrsiau
byr y tu allan i'r swydd - er enghraifft, mewn cymorth cyntaf,
materion iechyd a diogelwch, defnyddio offer trydanol a
glanhau.
Posibiliadau a chyfleoedd yn y dyfodol
Mae pob ysgol yn cyflogi gofalwr neu reolwr safle, ond gall fod
llawer o gystadlu am swyddi. Ar y cyfan, mae dyrchafu yn
cynnwys symud i ysgol fwy, derbyn mwy o gyfrifoldeb am oruchwylio
staff eraill, fel gofalwyr cynorthwyol, glanhawyr a garddwyr.
Rhagor o Wybodaeth a Gwasanaethau
Asset Skills www.assetskills.org
British Institute of Cleaning Science www.bics.org.uk