Cyflwyniad
Rôl draddodiadol gofalwr oedd bod yn gyfrifol am adeilad megis
fflatiau, neuadd y dref neu ganolfan gymunedol. Mae sawl
swydd o'r fath o hyd ond mae mwy a mwy o ofalwyr y cynghorau lleol
yn gyfrifol am nifer o safleoedd.
Mae pwyslais y gwaith yn amrywio. Bydd rhai gofalwyr yn
treulio'r rhan fwyaf o'u hamser yn glanhau ond, mewn swyddi eraill,
bydd rhagor o bwyslais ar agweddau ymarferol megis mân
atgyweiriadau ynglŷn â ffenestri, plymwaith, paentio ac offer
trydanol. Bydd nifer yr oriau sydd i'w rhoi i ddyletswyddau
diogelu megis rheoli pwy sy'n cael mynd i mewn i adeilad neu wylio
ystâd yn amrywio, hefyd.
Amgylchiadau'r gwaith
Mae gofalwyr tai'n gweithio ar ystadau tai'r cyngor (gan gynnwys
fflatiau). Efallai y bydd gofalwyr sy'n gweithio mewn
gwasanaethau cymunedol eraill yn gyfrifol am gyfleuster megis
neuadd y dref, adeilad dinesig, canolfan ieuenctid a chymuned,
canolfan chwarae neu ganolfan hamdden. Bydd gofalwyr teithiol
yn mynd i amryw safleoedd. Y tu mewn i adeiladau y bydd y
rhan fwyaf o'r gwaith, ond mae sawl swydd yn ymwneud â gweithio yn
yr awyr agored, hefyd. O gyflawni gorchwylion glanhau a
thrwsio, gallai fod tipyn a blygu a phen-glinio, hefyd.
Mae gwisg y gwaith yn cynnwys dillad diogelu, esgidiau blaenau
caled a menig. Fe fydd cyflogwyr yn rhoi gwisg swyddogol, o
bosibl. 37 awr yw'r wythnos safonol er y bydd sawl swydd
ran-amser ar gael. Gallai fod angen gweithio oriau anarferol
gan gynnwys gyda'r nos a thros y Sul, ond mae rhai swyddi'n cynnig
oriau cyson rhwng dydd Llun a dydd Gwener.
Gweithgareddau beunyddiol
Mae gofalwyr tai'n gyfrifol am gynnal/cadw a diogelu gan gynnwys,
er enghraifft:
- atgyweiriadau sylfaenol megis trwsio tapiau, ffenestri a
phaent;
- diogelu'r safle gan ei wylio trwy naill ai gerdded o'i gwmpas
neu ddefnyddio teledu cylch cyfyng;
- tynnu sylw'r heddlu at ddigwyddiadau megis trais neu
ddifrodi;
- cadw llygad ar y modd mae tenantiaid, ymwelwyr a chontractwyr
yn defnyddio safle;
- glanhau mannau cymunedol;
- cynnal a chadw'r meysydd a chael gwared ar sbwriel.
Mae gofalwyr sy'n ymwneud â gwasanaethau cymunedol eraill megis
neuadd y dref, adeiladau dinesig a chanolfannau ieuenctid/cymuned
yn gyfrifol am gynnal a chadw, diogelu a glanhau, hefyd. At
hynny, byddan nhw'n agor adeilad cyn ei ddefnyddio ac yn ei gau
wedyn. Efallai y byddan nhw'n ymwneud â gweithdrefn cadw
ystafelloedd, hefyd. Mae gofalwyr teithiol yn gyfrifol am
nifer o safleoedd ac yn defnyddio cerbyd arbennig i'r diben
hwnnw. Mae modd ei ofalwr drefnu ei waith ei hun i ryw raddau
a phennu blaenoriaethau'r dydd. Byddan nhw'n ymwneud ag
amrywiaeth o bobl megis y rhai sy'n defnyddio'r adeilad, gofalwyr
eraill, staff swyddfa'r cyngor, contractwyr sy'n gweithio yno a'r
heddlu.
Medrau a diddordebau
Dyma'r rhai hanfodol:
- gallu trin a thrafod pobl;
- medrau trefnu da;
- cydwybodol;
- dibynadwy;
- hyblyg o ran trefnu gwaith.
Byddai medrau ymarferol yn ddefnyddiol. Rhaid bod yn
ddigon heini i blygu a chodi.
Meini prawf derbyn
Bydd y rhan fwyaf o ymgeiswyr yn bobl aeddfed gyda phrofiad o sawl
math. Bydd eisiau trwydded yrru i fod yn ofalwr
teithiol. Bydd y cyflogwr yn rhoi hyfforddiant a chyrsiau
byrion (cyrsiau undydd, fel arfer) ynglŷn â phynciau megis materion
iechyd a diogelwch, defnyddio offer glanhau, rhagofalon tân a thrin
a thrafod cwsmeriaid. Mae modd astudio ar gyfer Cymhwyster
Galwedigaethol Cenedlaethol 'Gwasanaethau Glanhau a Chynorthwyo' -
Lefel 2 (Gwaith Gofalwr), hefyd.
Gobeithion a chyfleoedd ar gyfer y
dyfodol
Yn ôl ystadegau diweddar, mae dros 40,000 o ofalwyr yn y cynghorau
lleol. Efallai y bydd cyfleoedd i gael dyrchafiad yn
oruchwyliwr gan ysgwyddo cyfrifoldeb am nifer o ofalwyr. Mae
modd trosglwyddo i fathau eraill o waith gofalwr megis ysgolion neu
ysbytai, neu i faes rheoli glanhau. Bydd rhai gofalwyr yn
symud i swyddi eraill yn y cynghorau lleol. Er enghraifft,
mae nifer o ofalwyr tai wedi trosglwyddo i swyddfeydd adrannau tai
i wneud gwaith clercaidd.
Rhagor o wybodaeth a gwasanaethau
Asset Skills: www.assetskills.org
Sefydliad Gwyddorau Glanhau Prydain: www.bics.org.uk
Gwefan y Gofalwyr: www.thecaretakers.net
Gallai fod rhagor o wybodaeth ar wefan Gyrfaoedd Cymru
(www.careerswales.com/), yn llyfrgell eich bro neu yn
swyddfa/llyfrgell gyrfaoedd eich ysgol.