Cyflwyniad
I lawer o bobl, mae buddion y wladwriaeth yn gallu gwneud y
gwahaniaeth rhwng safon barchus o fyw a thlodi. Ond mae yna
rai sy'n cam-drin y system, lleiafrif bychan sy'n hawlio lwfansau
yn groes i'r rheolau - yn daliadau nawdd cymdeithasol, budd-dal tai
neu dâl diweithdra.
Mae swyddogion ymchwil twyll yn gyfrifol am rwystro a chanfod
pob math o weithgareddau twyllodrus gan gynnwys afreoleidd-dra
ariannol yn y cyngor ei hunan. Mae'n swydd sydd ym mhob
awdurdod lleol.
Amgylchedd Waith
Bydd y swyddog, fel arfer, yn rhan o dîm bychan yn gweithio i uwch
swyddog yn Uned Archwilio ac Adolygu neu Wasanaeth Budd-daliadau'r
cyngor. Mae'r gwaith yn cael ei wneud yn y swyddfa, mewn
cartrefi pobl, mewn gwahanol asiantaethau allanol ac mewn llysoedd
barn. Gallai swyddogion wynebu ymddygiad ymosodol a
bygythiol. Mae'r swydd yn golygu gweithio oriau afreolaidd
(telir lwfans fel arfer ar gyfer hynny) mewn wythnos waith enwol o
37 awr.
Gweithgareddau Pob Dydd
Yn gyffredinol, bydd ymchwilio i honiadau o dwyll, paratoi
ffeiliau erlyn a rhoi tystiolaeth mewn llys barn yn golygu y bydd y
swyddog ymchwil twyll yn dod i gysylltiad â gwahanol asiantaethau'n
rheolaidd. Yn fewnol, bydd hyn yn golygu gweithio gydag
unedau Archwilio ac Adolygu, Refeniw a Budd-daliadau, Trwyddedau ac
Etholiadau. Yn allanol, bydd swyddogion yn cysylltu â'r
Heddlu, yr Asiantaeth Budd-daliadau, Tollau a Chyllid Ei Mawrhydi a
busnesau lleol.
Amcan cyffredinol y swyddogion yw talu sylw a datrys unrhyw
broblem ynghylch twyll neu afreoleidd-dra, rhwystro unrhyw ddrwg
effeithiau ar gyllid y cyngor a sicrhau chwarae teg. Bydd
swyddogion yn gweithio'n agos â'r heddlu, yn cynnal ymchwiliadau,
yn cyfweld tystion a'r rhai o dan amheuaeth a gallai hynny arwain
at arestio. Bydd hyn yn golygu gwaith cudd wyliadwriaeth wrth
gasglu tystiolaeth yn erbyn troseddwyr honedig ac wynebu
sefyllfaoedd a allai fod yn beryglus. Bydd hefyd yn golygu y
bydd yn rhaid i swyddogion helpu'r uwch swyddog ymchwilio a fydd yn
cynrychioli'r Cyngor mewn Gwrandawiadau Llys Barn ac mewn
adolygiadau Panel Apêl. Eu dyletswydd yw sicrhau bod
ymchwiliadau'n cael eu cynnal yn briodol, yn unol â deddfwriaeth
Nawdd Cymdeithasol, Deddf Rheoleiddio Pwerau Ymchwilio 2000, Deddf
Hawliau Dynol 1998, Deddf yr Heddlu a Thystiolaeth Droseddol 1984
a'r Ddeddf Dwyn 1968.
Mae hefyd yn rhan o'u dyletswydd i baratoi adroddiadau
ysgrifenedig ynghylch darganfod gweithgareddau twyllodrus ac
ynghylch newidiadau mawr i ddeddfwriaeth, er budd yr uwch swyddog /
ymchwilydd a Rheolwr y Gwasanaeth.
Sgiliau a Diddordebau
I wneud y swydd hon yn dda, bydd yn rhaid i chi fod yn gallu:
- Trefnu, cyfathrebu (ar lafar ac ar bapur), ymchwilio a
gweinyddu'n dda
- Deall cyfrifiaduron
- Deall y ddeddfwriaeth berthnasol
- Cynrychioli'r awdurdod mewn gwrandawiadau llys
- Bod ag agwedd amyneddgar a phroffesiynol
- Bod yn ddigon aeddfed i ddygymod â sefyllfaoedd a allai fod yn
fygythiol
- Yn gallu gweithio ar ei ben ei hunan neu fel rhan o dȋm.
Cymwysterau Mynediad i'r Swydd
Mae'n rhaid bod â chefndir academaidd da (addysg i safon lefel A)
a phrofiad o waith adain budd-daliadau neu debyg. Mae'n
ddymunol bod wedi cael hyfforddiant yn y Ddeddf Hawliau Dynol a bod
yn deall deddfwriaeth berthnasol megis Deddf yr Heddlu a
Thystiolaeth Droseddol a pheth profiad o weithdrefnau ymchwilio i
dwyll ac o waith yr heddlu. Gallai rhai cwmnïau / awdurdodau
ofyn am gymhwyster Swyddog Gwrth Dwyll Achrededig megis PINS
(Professionalism in Security)
Rhagolygon a chyfleoedd ar gyfer y
dyfodol
Mewn uned Archwilio ac Adolygu, gellid anelu at swydd archwilydd
ac, o fod yn Uwch Swyddog Ymchwil Twyll, gallech symud ymlaen i fod
yn Rheolwr Archwilio ac Adolygu ac yna, efallai, yn Bennaeth
Cyllid, gyda phrofiad a chymwysterau pellach.
Yn ogystal â chyfleoedd am swyddi rheoli yn sector corfforaethol
yr awdurdod, mae yna swyddi yn y gyfarwyddiaeth Eiddo, ac, yn y
Gwasanaethau Cymdeithasol, gallech gael swydd Swyddog Hawliau
Lles. Yn allanol, efallai y bydd yna gyfleoedd gyda'r
Heddlu.
Gwybodaeth a Gwasanaethau Pellach
Cymdeithas Archwilwyr Mewnol www.iia.org.uk
Cymdeithas Archwilwyr Twyll Ardystiedig www.acfeuk.co.uk/#
Cymdeithas y Gyfraith www.lawsociety.org.uk/home.law
Mae modd cael rhagor o wybodaeth am y maes hwn trwy wefan
Gyrfaoedd Cymru (www.careerswales.com/) y
llyfrgell leol, swyddfa gyrfaoedd eich bro neu lyfrgell eich
ysgol.